Miedź w organizmie i jej rola – czym grozi niedobór miedzi?

Miedź to metal określany pierwiastkiem śladowym, którego rola w codziennym życiu jest przez większość z nas niedoceniana. Tymczasem jego znaczenie dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania każdego organizmu żywego jest ogromna. Miedź w organizmie człowieka plasuje się na poziomie od 50-120 miligramów. Jak wskazuje Europejski Instytut Miedzi, jest to ilość, którą można porównać do główki od szpilki, lecz konieczna. Jak wskazuje szereg badań, to właśnie miedź, żelazo, wapń i cynk mają największe znaczenie dla naszego zdrowia. Czym grozi niedobór miedzi, jak temu zapobiegać oraz jak może się objawiać? Jaka jest jej rola i funkcje w naszym organizmie?

Miedź w organizmie – najważniejsze informacje

Szacuje się, że w ludzkim ciele znajduje się od 50-120 miligram miedzi – jest to około 2 mg na kilogram masy ciała. Różnice te zależą od kilku czynników – przede wszystkim wieku i płci. W przypadku kobiet, znaczenie ma również fakt, czy jest ona na przykład w okresie ciąży lub laktacji.

Jak wskazują specjaliści z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), istnieje dawka miedzi, którą warto uzupełniać codziennie, by zapobiegać niedoborom. Jest to od 1-3 miligram dziennie. Dokładna ilość zależy od wspomnianych wcześniej czynników, wieku, czy płci. Wspominaliśmy już na ten temat na naszym blogu, wskazując jak obliczyć zapotrzebowanie na miedź. Znajduje się tam dokładna rozpiska zalecanej suplementacji miedzi, biorąc pod uwagę te istotne czynniki.

Kumuluje się ona w najważniejszych organach – szczególnie tych, które charakteryzuje duża aktywność metaboliczna, na przykład serce, wątroba, mózg i nerki. Choć wydaje się, że miedź w organizmie na takim poziomie to naprawdę niewiele, już taka ilość jest wystarczająca, aby jony tego pierwiastka rozeszły się w kierunku miliardów cząsteczek białek, szczególnie enzymów, gdzie pełnią rolę kofaktorów. Gdyby tak nie było, działanie enzymów byłoby niemożliwe. Dlatego niedobór miedzi jest bardzo niebezpieczny i może objawiać się wieloma schorzeniami, których do tej pory nie wiązaliśmy z jej brakiem.

Znaczenie miedzi w organizmie człowieka

Nie ulega wątpliwości, że z miedzi korzysta cały organizm – ten metal wykorzystuje właściwie każda komórka naszego ciała. Jak wskazuje Europejski Instytut Miedzi, to właśnie ten pierwiastek wchodzi w skład trio kluczowych minerałów dla zdrowia – wlicza się tutaj również wspomniany wcześniej cynk i żelazo. Bez odpowiedniego poziomu miedzi, żaden z układów w naszym ciele – ani nerwowy, ani sercowo naczyniowy nie byłby funkcjonować prawidłowo. Miedź bierze udział w produkcji energii, dba również o syntezę tkanek łącznych, a także metabolizuje żelazo. Jedną z jej funkcji jest również tworzenie czerwonych krwinek, które transportują tlen z płuc do tkanek naszego organizmu, a także udział w syntezie kolagenu, dzięki czemu pomaga zadbać o zdrowie kości i stawów, a także piękny wygląd skóry.Rola miedzi jest nieoceniona – począwszy od okresu dorastania, poprzez dorosłość, aż do wieku starszego.

Miedź w organizmie jest odpowiedzialna za:

gojenie się ran,
efektywną komunikację pomiędzy komórkami nerwowymi,
rozwój mózgu w okresie płodowym i jego wzrost po porodzie,
dobrą kondycję skóry i tkanki łącznej (kolagenu),
utrzymanie zdrowia mózgu,
skuteczną obronę antyoksydacyjną,
powstawanie nowych naczyń krwionośnych,
funkcję oraz strukturalną integralność naczyń krwionośnych oraz serca,
prawidłową strukturę funkcjonowania krwinek w krwioobiegu,
magazynowanie i wytwarzanie energii mitochondriach, czyli elektrowniach naszych komórek,
prawidłową odpowiedź immunologiczną,
tworzenie krwinek białych, które są niezbędne do prawidłowego działania układu odpornościowego.

Z powyższych elementów z pewnością najbardziej interesująca jest kwestia odporności oraz kondycji skóry, prawda? Rzeczywiście, odpowiedni poziom miedzi jest widoczny, jeśli chodzi o kondycję skóry, czy włosów. Odpowiada ona bowiem między innymi za barwę włosa oraz ich sprężystość. Jeśli chodzi o skórę – ma znaczenie dla jej wyglądu i kolorytu oraz chroni ją przed niekorzystnym promieniowaniem. Nie bez znaczenia jest ona również, jeśli chodzi o odporność – niejednokrotnie mieliśmy okazję poruszyć ten temat na naszym blogu, wspominając między innymi, jak zwiększyć odporność organizmu. Jeśli nie chce się tego robić suplementami, do czego nie zachęcamy, a jak najbardziej naturalnie, czyli poprzez pożywienie i wodę, zachęcamy do skorzystania z naczyń miedzianych, takich jak oferowane na Taruna.com dzbanki miedziane, które pozwalają nasycić ją jonami miedzi i zapobiegać niedoborom.

Miedź w organizmie ma jednak znacznie większe znaczenie, niż to wspomniane wyżej – neutralizuje na przykład wolne rodniki, które mogłyby niszczyć zdrowe komórki i powodować utlenianie. Wpływa na właściwe napięcie mięśni, a więc ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania serca. Nie bez znaczenia jest też jej udział w krzepnięciu krwi – pomaga utrzymać elastyczność naczyń krwionośnych, szczególnie aorty i tętnic. Wpływa też na wytrzymałość kości.

Czym grozi niedobór miedzi?

Jak wskazuje Europejski Instytut Miedzi, braki tego pierwiastka mogą objawiać się na różne sposoby – mogą być to nawet bardzo poważne problemy zdrowotne. Poważny niedobór miedzi najczęściej jest związany z wadami genetycznymi dotyczącymi transportu białek – rzadko rzeczywistym powodem problemów jest nieodpowiednia dieta, a przynajmniej było tak jakiś czas temu. Dzisiaj, w dobie nowoczesności i ogromnego dostępu do przetworzonych produktów oraz błędnego podejścia do diety, niedobory tego pierwiastka mogą być znacznie częstsze.

Niedobór miedzi może powodować następujące problemy:

anemia,
zaburzenia układu nerwowego,
zmiany depigmentacyjne skóry oraz zwyrodnieniowe,
osłabienie mięśni,
zaburzenia ciśnienia krwi – na przykład zbyt niskie ciśnienie,
nadmiar żelaza w tkankach,
choroby serca – na przykład niewydolność,
nowotwory,
złamania, osteoporoza i nieprawidłowości szkieletu,
osłabienie układu odpornościowego,
większa zapadalność na zapalenie płuc.

Dobrze zbilansowana dieta, pełna produktów bogatych w miedź powinna zaspokoić zapotrzebowanie na miedź, ale kluczem do sukcesu jest właśnie bilans, który tak trudno nam osiągnąć. Jeśli nie przepada się za zdrową dietą, a chce się codziennie uzupełniać braki miedzi, można zrobić to poprzez oferowane przez nas butelki miedziane bądź wspomniany wcześniej dzbanek z miedzi młotkowany lub inny – wszystko w zależności od preferencji i potrzeb. Jak wskazują specjaliści z Europejskiego Instytutu Miedzi, istnieje obawa, że niezbilansowana albo uboga w miedź dieta, niestety może prowadzić do jej niedoborów.

Nadmiar miedzi w organizmie – czy to możliwe?

Jak podaje Europejski Instytut Miedzi, nadmiar miedzi w organizmie to rzadkość. Dzięki procesowi homeostazy w organizmie równoważony jest wychwyt miedzi i jej wydalanie. Zdrowy organizm poradzi sobie ze zwiększoną ilością tego pierwiastka i pozbędzie się go. Jak wskazują badania – ilość, z jaką możemy sobie bez problemu poradzić to nawet 10 mg miedzi dziennie.

Wyjątek mogą stanowić osoby, które cierpią na choroby uniemożliwiające suplementację miedzi. Duże znaczenie ma tutaj wątroba – miedź jest w niej magazynowana i stamtąd transportowana do komórek w całym ciele lub wydalana do żółci. Jeśli wątroba nie działa prawidłowo, ten proces może być utrudniony.

Zatrucie miedzią to rzadkość – zazwyczaj ma miejsce w wyniku przypadkowego spożycia jej w dużej ilości. Przykład stanowi wypicie roztworu siarczanu miedzi albo azotanu miedzi. Są to jednak środki należąco do typu emetyków, a one zwykle są automatycznie odrzucane przez organizm w formie odruchu wymiotnego.

Dlatego ewentualne przypadki zatrucia są nieliczne i mają miejsce właśnie w przypadku osób cierpiących na schorzenia wątroby – zdolność wydalania w przypadku zdrowego narządu jest ogromna.

Miedź w organizmie – jakie znaczenie mają inne pierwiastki?

Jak wspomnieliśmy wyżej – miedź wchodzi w skład trio niezbędnych pierwiastków. Na tej liście znajduje się również cynk i żelazo. Należy mieć na uwadze, że kluczowy jest balans pomiędzy nimi. Nie wystarczy suplementować tylko miedź – te minerały działają zespołowo.

Zbyt duża ilość jednego z pierwiastków może powodować problem z przyswajaniem lub przetwarzaniem pozostałych, a to z kolei powodować niedobory i choroby z tego wynikające. Na przykład nadmiar cynku powoduje problem z przyswajaniem miedzi, co z kolei może skutkować problemami z transportem żelaza do i z tkanek. Ważny jest zatem złoty środek i nieprzesadzanie w żadną stronę.